Shoppen onder de sterren

De zegetocht van shopping malls volgens Amerikaans voorbeeld zet ook in Europa ongeremd door. Vaak gaat het bij deze winkelcentra om goedkoop opgetrokken, liefdeloos vormgegeven complexen. Er zijn gelukkig echter ook voorbeelden die laten zien dat ook de bouwtaak op architectonisch verantwoorde wijze kan worden opgelost – zonder in te boeten aan functionaliteit en spaarzaamheid. Tot deze voorbeelden behoort ook de onlangs opnieuw geopende, in een westelijke voorstad van Bratislava gelegen Bory Mall.

Organisch wegennet
De Slowaakse beleggingsmaatschappij Penta, die hier niet alleen als onroerend goedontwikkelaar, maar ook als exploitant optreedt, heeft voor dit project het internationaal gerenommeerde Italiaanse architectenbureau van Massimiliano Fuksas in de arm genomen. Bij het ontwerp van de mall, die twee hoofdverdiepingen omvat, legden de architecten een accent om de ontsluiting van de binnenkant van het complex. In plaats van de gebruikelijke, strikt rechtlijnig lopende winkelpassages ontwikkelden ze voor de Bory Mall een organisch aandoend wegennetwerk. De gekromd en gebogen aangelegde passages die de ene keer smaller en de andere keer breder worden, maken een spannend parcours vol afwisseling door de mall mogelijk. Intussen leiden de wegen ook naar pleintjes waar het heerlijk is om te verblijven, die geschikt zijn voor rustige adempauzes tijdens het inkopen. Talloze doorbrekingen in het plafond door de beide hoofdverdiepingen laten daglicht toe in de onderste passage. Met hun bezielende vormen die aan de architectuur van de jaren 50 van de vorige eeuw doen denken, verrijken ze de kwaliteit van deze flaneerruimtes. Witte plafonds, vloeren met lichte natuursteenbekleding en houten parket doen nog iets extra's voor de vriendelijke sfeer binnenin de mall.

Het plafond als sterrenhemel
Voor de plafondzones van de passages en pleinen wensten de architecten een verlichting die, vooral door een onregelmatige verdeling van puntlichtbronnen, het beeld van een sterrenhemel moesten oproepen. Bovendien was een gelijkmatige, prettige lichtsterkte van ten minste 300 lux vereist. Voor deze specificatie kwam de plafondinbouwarmatuur Skim van ERCO in aanmerking. De opdrachtgever die met behulp van een mock-up de producten van verschillende aanbieders testte en vergeleek, koos de door ERCO voorgestelde oplossing. Het feit dat de doorslag gaf, was dat door de inzet van Skim downlights 20 procent minder armaturen nodig waren dan met producten van de concurrent. De exploitatiekosten daalden zelfs met 40 procent - voor een toekomstgericht denkende belegger is de voortreffelijke efficiency van de LED-armaturen een krachtig argument. Naast deze energiezuinige aspecten speelden bij de beslissing voor de downlight Skim ook de comfortabele inbouw, visuele sprankeling van de lenstechniek, die bij ERCO in huis voor Skim zelf werd ontwikkeld, en het sobere, vlakke design een belangrijke rol. Het magische licht uit de archetypisch aandoende lens voldeed bovendien aan de esthetische vereisten in combinatie met het idee van de sterrenhemel.

Perfecte anti-verblinding
In totaal werden in de Bory Mall voor de verlichting van een oppervlakte van ca. 20.000m² circa 2500 Skim downlights met 28 watt en neutraalwit licht met 4000 kelvin ingebouwd. Een derde daarvan is voorzien van oval flood-lenzen. Het resterende tweederde is met wide flood-lenzen uitgerust. De Skim downlights met ovale lichtverdeling werden daarbij langs de etalages geïnstalleerd om storende overlappingen met de shopverlichting uit te sluiten. Ten ene male bewees de voortreffelijke anti-verblinding van dit lichtwerktuig zich opnieuw. Daardoor is het voorbestemd voor shop- en kantoorverlichting. Overdag, wanneer door de cirkelronde bovenlichten die verschillend zijn gedimensioneerd, natuurlijk licht de passages binnenstroomt, zijn niet alle Skim downlights ingeschakeld. Ze worden afhankelijk van de behoefte aan licht via een automatische, drietrapsregeling geactiveerd die telkens voor een optimale verlichting zorgt. Op die wijze ontstaat een prettige en tegelijkertijd spannende sfeer in de volledige mall.