Met een kunstzinnig verdraaid galeriegebouw slaan de architecten van BIG de brug over de rivier de Randselva in het Noorse sculpturenpark Kistefos. De met geëloxeerde aluminiumplaat ommantelde constructie maakt zelf de indruk van een sculptuur. Binnen omvat „The Twist“ tentoonstellingszones voor wisselende kunstwerken die met Parscan spots en lens-wallwashers van ERCO hedendaags en flexibel worden verlicht.
Op een afstand van ongeveer een uur rijden vanaf Oslo, op een idyllisch perceel met beboste heuvels en een historische pulpfabriek aan de rivier de Randselva, opende zakenman en kunstverzamelaar Christen Sveaas in 1999 het sculpturenpark Kistefos. Vandaag de dag geldt dit als het belangrijkste sculpturenpark van Scandinavië. Het omvat 46 werken van Noorse en internationale kunstenaars, waaronder werken van Tony Cragg, Olafur Eliasson en Anish Kapoor. De nieuwbouw "The Twist" uit de pen van de architecten BIG Bjarke Ingels Group, die in september 2019 werd ingewijd, breidt het areaal uit met een architectonisch buitengewone tentoonstellingsruimte.
Het nieuwe tentoonstellingsgebouw uit de pen van de BIG Bjarke Ingels Group verdraait zich in het midden in een schijnbaar „onmogelijke“ vorm – en slaat als 60 meter breed dwarshout de brug over de rivier de Randselva.
Het 60 meter brede, in het midden met 90 graden gedraaid dwarshout slaat de brug van de lagere zuidoever naar de hoger gelegen noordoever van de rivier. Deze fungeert tegelijkertijd als galeriegebouw met drie tentoonstellingszones op circa 1000 m2: een aan één zijde volledig beglaasde ruimte met een wijds panoramisch uitzicht over het landschap, een smalle, negen meter hoge ruimte geheel zonder daglicht, alsmede de eigenlijke "Twist" die de beide gedeelten verbindt. In dit verdraaide middengedeelten worden wanden vloer- of plafondvlakken – en omgekeerd; de brede aaneengeschakelde vensters uit de North Gallery worden hier voortgezet als smal toelopend bovenlicht.
„Als museum verenigt „The Twist“ twee zeer verschillende ruimten – een verticale galerie zonder daglicht en een horizontale galerie met panoramavensters“, vertelt Bjarke Ingels, architect en oprichter van het bureau BIG Bjarke Ingels Group.
In het binnenste van de complexe constructie wilden de architecten de ruimte een zo homogeen mogelijke uitstraling geven, waarbij geen overbodig detail de concentratie afleidt van de kunst. Daarom lieten ze de wanden, plafonds en vloeren uniform wit schilderen. Alle techniek "verdwijnt" voor de bezoeker onzichtbaar achter een wand- en plafondbekleding van witte, houten lamellen die bovendien een verwijzing is naar de typisch Noorse bouwstijl. Een verlichtingssysteem van witte Parscan lens-wallwashers en spots werd binnen deze bekleding aan witte spanningsrails in exact gefreesde uitsparingen geïnstalleerd en ziet eruit als een integraal onderdeel van het interieur. De Parscan spots kunnen van verschillende optische systemen worden voorzien en daardoor flexibel op de betreffende expositiestukken van de wisseltentoonstellingen worden gericht. De Parscan lens-wallwashers werden daarentegen aan extra korte rails gemonteerd – „zo zorgen wij ervoor dat deze nooit naar een verkeerde positie worden verplaatst", legt lichtplanner Thea Collett van Light Bureau Noorwegen uit.
De bezoekers kunnen „The Twist“ vanaf beide zijden binnengaan: vanaf de noordoever van de rivier komen ze door een ruimte met panoramisch uitzicht over het landschap binnenin het gebouw terecht. Parscan wallwashers en spots met de lichtkleur neutraalwit 4000K zorgen voor een vrijwel symmetrisch lichteffect in de tentoonstellingsruimten.
„Vandaag de dag is een eerder symmetrische verlichting voor kunst gewenst“, constateert lichtplanner Thea Collett van Light Bureau. „De architecten van „The Twist“ wensten zeer goed verlichte tentoonstellingsruimten en een bijzonder homogeen lichteffect. Daarom kozen wij voor Parscan lens-wallwashers, aangevuld met bescheiden geplaatste Parscan spots voor een beetje extra licht op de kunstwerken.“
In het samenspel met de in het plafond geïntegreerde, functionele algemene verlichting van het museum verlichten de gekozen LED-lichtwerktuigen van ERCO de ruimten en de daar tentoongestelde objecten en schilderijen vrijwel symmetrisch – met slechts weinig op de expositiestukken gericht licht. „Ons holistisch uitgangspunt voor het verlichtingsconcept benadert op dezelfde wijze de spectaculaire architectuur, de daarin tentoongestelde kunst en de mensen“, vertelt Morten Jensen, Country Manager van Light Bureau Noorwegen. „Met de keuze voor de lichtkleur neutraalwit 4000K creëren wij zeer goed verlichte tentoonstellingsruimten. Met het zwaartepunt op wallwashing genereren wij een zo gelijkmatig mogelijk lichteffect en benadrukken de architectuur optimaal. Zorgvuldig toegevoegde en uitgelijnde spots werken texturen, vormen en kleuren van de expositiestukken levendig uit.“
De eigenlijke „Twist“, het verdraaide middendeel tussen de beide tentoonstellingszones in het zuiden en in het noorden van het gebouw, wordt ook met expositiestukken bespeeld. Deze worden verlicht door Parscan spots met spherolit-lens spot of flood, gemonteerd aan spanningsrails die in de houten bekleding van de binnenruimten zijn verzonken.
Parscan wallwashers met grote lumenpakketten, aangevuld met Parscan spots, verlichten de bijna negen meter hoge tentoonstellingsruimte in het zuiden met extra licht op de kunstwerken.
Niet alleen vanwege hun precieze en flexibele lichttechniek, die de architectuur en de kunst in het middelpunt van de aandacht plaatst, werd er voor het nieuwe museum gekozen voor Parscan spots en lens-wallwashers. Hun zeer goede antiverblinding zorgt voor een grote mate aan visual comfort voor de bezoekers. Bovendien zijn er verschillende maten verkrijgbaar; onder andere ook met hoge lumenpakketten van 2779lm, zoals deze bijvoorbeeld voor de verticale verlichting van de circa negen meter hoge zuidelijke galerie nodig zijn. Ook vanuit esthetisch oogpunt konden de producten van ERCO de lichtplanners net als de architecten van „The Twist“ overtuigen: het minimalistische design met een sobere, cilindrische basisvorm biedt de verschillende armatuurtypen van de Parscan-familie een homogeen en discreet optreden in de spectaculaire tentoonstellingsruimten.
