„Een moment vol magie, drama en contrast“

Meneer Takada, u hebt het interieuren verlichtingsdesign geschapen voor de retailen horecazones in het Nationaal museum van Qatar: twee cafés en een restaurant, een lounge voor leden, een kinderboekenwinkel en een geschenkenwinkel. Welke betekenis hebben deze zones voor een culturele instelling?
Wij beschouwden de binnenruimte in het museum als een kans om een verhaal te vertellen over het culturele en natuurlijke erfgoed van Qatar. De winkels waren ontworpen met gewelfde, organische wanden en het verlichtingseffect op die wanden was geïnspireerd door de 'maanlichtachtige' schittering van de Dahl Al Misfir van Qatar (Grot van licht). Zoals de naam al zegt, is het licht in de grot magische – wij weerspiegelden het mysterieuze effect met lichtwerktuigen van ERCO. Café 875 werd ontworpen met een speciaal omhoog stralend lichteffect dat de allure oproept van een zeer zeldzame goudkwaliteit, ‘875’, die alleen kan worden ontdekt in de Arabische wereld. Wij ontwierpen vier stukken van de 'medaillon'-zetting van de Qatari, die een ring van licht werpt op het architecturale plafond van Nouvel en bezoekers helpt om het café te ontdekken dat verborgen ligt op de entresol van de hoofdlobby. Het Desert Rose Café bevindt zich onder de grote architecturale schijf en dankzij zijn lage plafond krijg je het gevoel dat je een grot binnentreedt. Wij ontwierpen een subtiele, sfeervolle gangverlichting tussen de geschakelde schijven van de muurbankzitting, zodat het verlichtingseffect de aandacht van de bezoeker afleidt van de gecomprimeerde aard van de ruimte. Het idee van de verlichting is het evenaren van de zachte glans van het prachtige, schemerige licht in de woestijn van Qatar en de bezoekers een plaats voor ontspanning te bieden, alsof ze in een woestijnoase zijn. De eigenschappen van het plafond van het restaurant Jiwan zijn geïnspireerd op traditionele visnetten, ruim vier miljoen parelachtige, kristallen kralen zijn verlicht en hangen aan het plafond, waar de pareltjes zachtjes dansen in de lucht, wanneer de gasten rondlopen. Dat schept een verlichtingseffect alsof de gasten onder water duiken.

Wat zijn de verschillen tussen de vereisten voor een gebruikersvriendelijk interieur en het verlichtingsdesign van de retail- en horecazones?

De verschillen zitten in de vereisten voor het functionele design evenals het aanspreken van de emoties van de bezoekers. Wij probeerden onze zintuigen te simuleren, omdat we allemaal gevoelig zijn voor licht. Licht verbetert texturen, kleuren, vormen en ruimten en als belangrijkste: ons humeur. Verlichting is een emotioneel ontwerphulpmiddel. Wanneer wij bijvoorbeeld tijdens het designproces voor het museum de sfeer of emotie bespraken van iedere ruimte, dicteerde het verlichtingsconcept vaak het designresultaat. Dientengevolge zijn onze designeigenschappen in het museum consequent organisch en theatraal. En wij houden van de dramatiek die verlichting kann scheppen. Daardoor komt het museum tot leven. In de geschenkenwinkel verlichten wij de interieureigenschap bijvoorbeeld met een contrastrijke verlichtingsdramatiek om het verwonderde gevoel op te wekken dat men omhoog kijkt naar de „grot van licht“ – maar presenteren bovendien functionelere vereisten voor het visual comfort, wanneer we kijken naar de artikelen op de schappen met verblindingsvrij licht. In de restaurants heeft de verlichting daarentegen vrijwel geen dramatiek, maar is eerder theatraal en wekt hopelijke de zin om lekker te eten op.

Aan welke technische vereisten dienen de lichtwerktuigen te voldoen?
Wij zorgen ervoor dat we de hedendaagse smart technologie niet op overdreven wijze inzetten, die zoveel verwarrende eigenschappen kan hebben. Dimmen is echter het basiswerktuig en het is daarmee zeer eenvoudig om een ideale sfeer te zoeken. Kleurtemperatuur is een andere eigenschap waar wij zeer goed op letten. Het kiezen van een warme of koele sfeer kan gemakkelijk de manier veranderen waarop mensen een ruimte waarnemen of ervaren. Energie-efficiëntie of lage warmte-emissie is ook een belangrijk criterium tijdens het ontwerpen en deze ondersteunt een meer energie-efficiënte, „groene“ verlichting.

Wat waren de grootste uitdagingen bij het ontwerpen van het verlichtingsconcept?
De omgang met het complexe museumdesign. Toen we de tekeningen voor het eerst ontvingen, was het onmogelijk om de ruimte in twee dimensies te begrijpen. Er bestonden geen rechte lijnen; ieder oppervlak was gebogen. Wij moesten bijna geblinddoekt werken zonder enige fysieke beleving van de ruimten. Voor het verlichtingsconcept konden we geen conventioneel verlichtingsdesign toepassen. Zelfs de plafonds waren gebogen en gekanteld, dus konden we niet vertrouwen op de traditionele methode van downlights. In plaats daarvan ontwierpen we het verlichtingsconcept binnen onze designeigenschappen van kloven, medaillons en de door de woestijnroos geïnspireerde zitting of aan het plafond hangende, kristallen parels, met een eenvoudigere toepassing van spotlights, uplights of sfeerverlichting.

Het Nationaal museum van Qatar is een cultureel merk met een grote betekenis voor de regio. Hoe verbetert uw verlichtingsconcept dit merk?
Wij creëerden een interieur- en verlichtingsdesign dat het merk verbetert en de meest innovatieve gebouwen- en verlichtingstechnologieën verkent die passend zijn voor een museum in een land met een dergelijke groei en verandering. Tegelijkertijd wilden we de geschiedenis respecteren en het echt unieke erfgoed van Qatar erkennen. Het ontwerpen van de binnenruimten van het Nationaal museum van Qatar was een kans om een unieke belevening voor bezoekers te creëren om zich onder te dompelen in het culturele erfgoed van Qatar; het traditionele en historische verleden, en haar ontwikkeling in een moderne staat als een cultureel en innovatief knooppunt in het Midden-Oosten. Aangezien de architectuur van Nouvel een representative is van de woestijnroosformatie, geeft ons ontwerp een verbinding met de natuur weer, met de verhalen en onze zes delen van het design van de binnenruimte over de geschiedenis van Qatar. De designs zijn een personificatie van de geschiedenis van de Qatari, van hun aard en het begin van de handel, de nomadische levensstijl en de prachtige, natuurlijke omgeving. Via veel gesprekken met de lokale Qatari ontwikkelde het design zich om een verhaal te vertalen naar een visuele en memorabele belevenis voor bezoekers. En tenslotte was het moment dat de nieuwe verlichting werd ingeschakeld, een moment van magie dat de waarheid van het design onthulde.