Constantie-fenomenen zijn correctieprocessen bij het zien. Deze vormen een essentiële voorwaarde voor de opbouw van een geordend beeld van de werkelijkheid. Constantie is het vermogen om objecten gelijkblijvend te herkennen. Zelfs op het moment dat hun grootte, vorm reflectiefactor en kleur of ook de omgeving veranderen. Daartoe behoren onder andere de verandering van afstand, ruimtelijke ligging of verlichting.
Ze hebben alle gemeen dat de objecten, ondanks wisselende omgevings- en lichtsterktes, hun kleur, vorm en luminantie behouden.
De waarneming van de lichtsterkte van het grijze veld is afhankelijk van de omgeving. Bij een lichte omgeving lijkt een identieke grijze kleur donkerder dan bij de donkere omgeving.
Goed om te weten: de kijker beoordeelt overschaduwingen vanwege gefundeerde ervaringen niet als kleurveranderingen.
De ruimtelijke vorm kan alleen worden herkend vanwege het schaduwverloop.
Het voorbeeld van een halve cirkel op één niveau laat zien hoe lichtinval en schaduwverloop de waargenomen vorm beïnvloeden:
De positionering van de lichtinval van bovenaf bepaalt de uitstraling van de ruimte.
Als de afbeelding wordt gedraaid, wisselen oneffenheid en verdieping van plaats.
