Gericht licht is afkomstig van puntvormige lichtbronnen en behoort tot het soort directe verlichting. Een voorbeeld uit de natuur is de zon. In tegenstelling tot een indirect licht is de lichtbron in het algemeen direct op het te verlichten doeloppervlak gericht. Een veel voorkomende vorm van gericht of gebundeld licht is de accentverlichting, bijvoorbeeld door ledspots.
Links: smal stralende lichtverdeling voor accentverlichting
Rechts: breed stralende lichtverdeling voor breedstraling/basisverlichting
In een verlichtingssituatie kan een directe, gerichte verlichting ook een gelijkmatige basisverlichting op het horizontale vlak realiseren. Het bijzondere aan deze verlichting: de vloer wordt verlicht, het plafond blijft daarentegen donker en er worden lichtbundels (scallops) op de wanden afgetekend. De hoogte van de lichtbundel op de wand is afhankelijk van de betreffende lichtverdeling.
Gerichte verlichting en het modelleringseffect op verschillende geometrische objecten (links, midden) in tegenstelling tot diffuse verlichting (rechts).
Basisverlichting op kantoor, waar vooral voor indirecte verlichting (diffuus licht) wordt gekozen, wordt aangevuld met gericht licht in de zone van werkplekken, verblijfsruimtes en vergadergebieden.
Gerichte verlichting is geschikt in verschillende situaties en zones. Binnenruimtes die een gefocuste verlichting vereisen, kunnen van gerichte verlichting profiteren. De klassieker voor gericht licht is de accentverlichting in tentoonstellingen. Maar ook in kantoren wordt gericht licht ingezet. Bijvoorbeeld wanneer een hoge lichtsterkte en gericht licht voor bepaalde taken noodzakelijk zijn.
De invalshoek en het aantal lichtbronnen kunnen bij gerichte verlichting aan de schaduwen worden afgelezen.
Gericht licht opent voor de lichtplanning talrijke vormgevingsmogelijkheden: door gebundeld licht ontstaan niet alleen interessante effecten, zoals schaduwen en reflecties. De keuze van de stralingshoek en de stralingsrichting bieden bovendien de mogelijkheid om de blik en de aandacht te sturen. In tegenstelling tot diffuse verlichting die de volledige ruimte vanuit de lichtbron beïnvloedt, is het effect van gebundeld licht afhankelijk van de positie van de armatuur.
Bij de planning van gerichte verlichtingscomponenten moet rekening worden gehouden met de verwachtingen van lichtrichting en -kleur die voortvloeien uit de elementaire ervaring van daglicht. Zo komt gericht licht van bovenaf of vanaf de zijkant, maar nooit van onderaf. De kleur van het zonlicht is duidelijk warmer dan die van het diffuse hemellicht. Een verlichting waarbij gericht licht schuin van bovenaf komt en over een warmere lichtkleur beschikt dan een diffuse algemene verlichting wordt dus als natuurlijk ervaren. De toepassing van afwijkende lichtrichtingen en kleurtemperatuurcombinaties is mogelijk, maar leidt tot bijzonder opvallende effecten.
Pendelarmaturen worden graag gebruikt om de blik en de aandacht te richten op bepaalde oppervlakken, zoals ontvangstbalies of tafels.
Bovendien kunnen enkele ledwandarmaturen en aan de wand gemonteerde armaturen ook gericht licht genereren. Deze armaturen zijn zo ontwikkeld dat ze het licht naar boven of naar onder richten en zo een gefocust en accentuerend verlichtingseffect genereren.
