Licht, vooral echter het UV-aandeel in het spectrum, doet kleuren en materialen van kunstwerken verbleken en verouderen. In welke mate het spectrum van een lichtbron, zoals een led, kunst beschadigt, wordt door middel van de beschadigingsfactor beschreven. Aangezien hoogwaardige leds noch UV-straling, noch infrarode straling emitteren, zijn deze bijzonder geschikt voor de verlichting van gevoelige expositiestukken.
| Krantenpapier | Hs,dm = 5 Wh/m² |
|---|---|
| Aquarelverf op papier | Hs,dm = 175 Wh/m² |
| Textiel | Hs,dm = 290 Wh/m² |
| Olieverf op canvas | Hs,dm = 850 Wh/m² |
De stralingsintensiteit (Edm) meet de beschadigende straling die op het object neerkomt (W/m²). De waarde is een component van de beschadigingsfactor van een spectrum.
Tenslotte is ook de verlichtingsduur (ts) van groot belang. Naast de verlichtingssterkte (E) definieert deze factor de periode tot aan een beschadiging. Daarbij moet erop worden gelet dat lichtschades cumulatief zijn, d.w.z. dat 1 uur bij 1000lx hetzelfde effect heeft als 1000 uur bij 1lx. In musea staan lichtplanners en curatoren daarom voor de uitdaging om een expositiestuk met voldoende licht te verlichten, zodat details herkenbaar zijn zonder echter het gevaar te lopen dat het door een te lange blootstelling (te snel) wordt beschadigd.
Voorbeeld:
Hoe lang een object kan worden verlicht, totdat schades optreden, kunt u met deze formule berekenen:
ts = Hs,m / (Fdm,rel x E)
Een olieverfschilderij op canvas dient met een 3000K CRI 97 ledarmatuur met een beschadigingsfactor van 0,155mW/lm met 200lx te worden verlicht. Volgens de voornoemde tabel ligt de verlichtingsgevoeligheid van het expositiestuk bij 850Wh/m².
ts = 850Wh/m² / (0,000155W/lm x 200lx)
ts = 27.419h
Bij de verlichting met daglicht door een venster bedraagt de beschadigingsfactor van het spectrum daarentegen 0,333mW/lm. Bij anders dezelfde waarden zou de berekening er als volgt uitzien:
ts = 850Wh/m² / (0,000333W/lm x 200lx)
ts = 12.763h
Vanwege de energierijke golflengtes in het UV- alsmede blauwe golflengtegebied van het zonlicht kan het expositiestuk slechts half zo lang aan het zonlicht worden blootgesteld.
| Gevoeligheid Expositiestuk, object |
Beschrijving | Max. verlichtingssterkte | Grenswaarde jaarlijkse verlichtingstijd |
|---|---|---|---|
| 1. Ongevoelig | Het object bestaat volledig uit materialen die bestendig zijn, dat wil zeggen dat deze niet op licht reageren. Voorbeelden: de meeste metalen, steen, het meeste glas, echte keramiek, glazuur, de meeste mineralen. |
Onbeperkt | Onbeperkt |
| 2. Geringe lichtgevoeligheid | Het object omvat bestendige materialen die een beetje op licht reageren. Voorbeelden: olie- en temperaverf, fresco\'s, ongeverfd leder en hout, hoorn, botten, ivoor, lak, enkele kunststoffen. |
200lx | 600.000lxh/a |
| 3. Gemiddelde lichtgevoeligheid | Het object bevat vluchtige materialen die matig lichtgevoelig zijn. Voorbeelden: kostuums, aquarellen, pasteltekeningen, wandtapijten, drukwerk en tekeningen, manuscripten, miniaturen, schilderijen in lijmverf, behang, gouache, geverfd leder en de meeste natuurkundige voorwerpen, inclusief botanische exemplaren, vachten en veren. |
50lx | 150.000lxh/a |
| 4. Hoge lichtgevoeligheid | Het object bevat zeer lichtgevoelige materialen. Voorbeelden: zijde, kranten alsmede zeer vluchtige verfstoffen. |
50lx | 15.000lxh/a |
